ความเชื่อมโยงระหว่างชนบทและเมืองในพื้นที่ขยายตัวของอภิมหานครกรุงเทพของการค้าในชนบท : กรณีศึกษาจังหวัดปทุมธานี

Abstract

จังหวัดปทุมธานีเป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่ขยายตัวของกรุงเทพมหานคร ที่ภาครัฐจัดบริการโครงสร้างขั้นพื้นฐานเพื่อรองรับชุมชนเมืองที่เกิดขึ้น สิ่งที่ตามมาก็คือกิจกรรมทางเศรษฐกิจขั้นตติยภูมิหรือธุรกิจการค้าและการบริการในด้านต่างๆ ที่เกิดขึ้นเพื่อตอบสนองความต้องการของประชากรในพื้นที่ แต่เนื่องจากประชากรไม่สามารถผลิตสินค้าและบริการต่างๆเพื่ออุปโภคและบริโภคเองได้ทั้งหมด จึงเกิดการแลกเปลี่ยนโดยมีร้านค้าและสถานบริการต่างๆเป็นตัวกลางในการแลกเปลี่ยนสินค้าและบริการ งานวิจัยนี้ศึกษาร้านขายของชำที่ตั้งอยู่ในชุมชนที่มีระดับความเป็นเมืองไม่เท่ากัน 3 ลักษณะ ได้แก่ ชุมชนเมือง(เทศบาลเมืองรังสิต) ชุมชนชนบท(อบต.พืชอุดม) และชุมชนกึ่งเมืองกึ่งชนบท(อบต.เชียงรากใหญ่) ในเรื่องลักษณะและสถานการณ์ปัจจุบันของร้าน เกี่ยวกับที่ตั้ง รูปแบบของร้าน สินค้าที่จำหน่าย และการดำเนินงาน รวมทั้งศึกษาความเชื่อมโยงระหว่างชนบทและเมืองในด้านการค้าซึ่งพิจารณาจากแหล่งที่มาของสินค้า โดยข้อมูลปฐมภูมิได้จากการสำรวจภาคสนามด้วยการสัมภาษณ์และการสังเกตร้านขายของชำ ซึ่งเป็นหน่วยวิเคราะห์ ผลจากการศึกษาพบว่าร้านขายของชำในชุมชนชนบทมีความหลากหลายของประเภทสินค้ามากกว่าร้านในชุมชนเมืองซึ่งลักษณะของสินค้าที่วางขายในร้านขึ้นอยู่กับปัจจัยด้านความต้องการของประชากรในชุมชนนั้นๆ นอกจากนี้ยังพบว่าร้านขายของชำในชุมชนชนบทที่เป็นกรณีศึกษา ซื้อสินค้าจากแหล่งสินค้าที่อยู่ในชุมชนเมืองศูนย์กลางระดับรองของจังหวัด(เทศบาลตำบลลำไทร)มากกว่าแหล่งอื่น การเติบโตของการค้าสมัยใหม่ส่งผลกระทบต่อความอยู่รอดของร้านขายของชำซึ่งเป็นร้านค้าแบบดั้งเดิม ดังนั้นจึงเสนอให้พิจารณามาตรการด้านผังเมืองเป็นส่วนหนึ่งของการแก้ปัญหาดังกล่าว เช่น การกำหนดที่ตั้งที่เหมาะสมของร้านค้าปลีกขนาดใหญ่ หรือการกำหนดจำนวนร้านค้าที่เหมาะสมกับจำนวนประชากร เป็นต้น