การศึกษาความแตกต่างของแบบแผนทางโปรตีโอมิกส์ในเนื้อเยื่อระหว่างแต่ละชนิดย่อยทางพยาธิวิทยาของผู้ป่วยมะเร็งปอดชนิดอะดีโนคาร์ซิโนมาในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์

Abstract

ที่มา มะเร็งปอด เป็นปัญหาที่สำคัญทางสาธารณสุข กระบวนการเกิดมะเร็งปอดมีความซับซ้อน การศึกษากลไกการเกิดมะเร็งปอดจึงต้องศึกษาการแสดงออกของยีนส์ในระดับmRNAและการแสดงออกของโปรตีน ผู้วิจัยจึงศึกษาการแสดงออกของโปรตีนในมะเร็งปอด และวิเคราะห์แบบแผนที่ผิดปกติของการแสดงออกของโปรตีน วัตถุประสงค์ การศึกษาความแตกต่างของแบบแผนทางโปรตีโอมิกส์ในเนื้อเยื่อระหว่างแต่ละชนิดย่อยทางพยาธิวิทยาของผู้ป่วยมะเร็งปอดชนิดอะดีโนคาร์ซิโนมา วิธีการศึกษา ผู้ป่วยมะเร็งปอดอะดีโนคาร์ซิโนมาที่ได้รับการผ่าตัดปอดที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ตั้งแต่เดือนมกราคม 2551 ถึง ธันวาคม 2557 ทบทวนบันทึกในเวชระเบียน ส่งตรวจชิ้นเนื้อเพื่อวิเคราะห์แบบแผนทางโปรตีโอมิกส์โดยใช้วิธีการตรวจแมสสเปคโตรเมทรี และนำมาวิเคราะห์ความแตกต่างของแบบแผนทางโปรตีโอมิกส์ กับ ชนิดย่อยของมะเร็งปอดชนิดอะดีโนคาร์ซิโนมา และวิเคราะห์หาความสัมพันธ์กับปัจจัยทางคลินิกที่เกี่ยวข้องได้แก่ ระยะเวลาการอยู่ รอด, การรักษาเสริมเคมีบำบัด, การกลับเป็นซ้ำของโรค ผลการศึกษา การศึกษาแบบแผนทางโปรตีโอมิกส์ในเนื้อเยื่อที่ได้ทั้งหมด 27 ตัวอย่าง โดยหาความสัมพันธ์กับลักษณะชนิดย่อยทางพยาธิวิทยาของมะเร็งปอดชนิดอะดีโนคาร์ซิโนมา สามารถหาความสัมพันธ์ต่อชนิดย่อยทางพยาธิวิทยาได้เมื่อใช้วิธี supervised เพื่อวิเคราะห์หาความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มย่อย solid เปรียบเทียบกับกลุ่มย่อยอื่นๆ คือ non-solid ได้แก่ acinar, micropapillary, papillary, lepidic พบว่าแบบแผนทางโปรตีโอมิกส์ของ solid pattern มีความแตกต่างกับกลุ่ม non-solid pattern ด้วยวิธีการจัดแบบ hierarchical clustering analysis และ principal component analysis และปัจจัยทางคลินิกที่เกี่ยวข้องกับ solid pattern คือ เพศชาย, การรักษาเสริมเคมีบำบัด และการกลับเป็นซ้ำของโรค มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P=0.006, 0.029, 0.012 ตามลำดับ) สรุป แบบแผนทางโปรตีโอมิกส์ในจำนวนตัวอย่างที่จำกัด สามารถแยกความแตกต่างกลุ่ม solid predominant กับ non-solid predominantได้ และsolid pattern สัมพันธ์กับเพศชาย, ระยะเวลาปลอดโรค และการได้รับการรักษาเสริมเคมีบำบัด ส่วนโปรตีนที่พบในsolid pattern อาจนำมาพัฒนาเป็นตัวบ่งชี้ในการวินิจฉัยและพยากรณ์โรคได้ในอนาคต