แนวทางการพัฒนาการมีส่วนร่วมของชุมชนท่าวังผาในการจัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศอำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาการมีส่วนร่วมของชุมชนท่าวังผาในการจัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยแบ่งออกเป็น 5 กลุ่ม ได้แก่ ภาครัฐ จำนวน 12 คน ภาคเอกชน จำนวน 12 คน ผู้นำชุมชน จำนวน 20 คน ประชาชน จำนวน 200 คน และนักท่องเที่ยว จำนวน 200 คน โดยใช้แบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์เป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ ใช้การวิเคราะห์ทางสถิติ โดยหาค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบค่า “ที” (t-test) และวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว (One-way analysis of variance: ANOVA) กรณีพบค่าความแตกต่างเป็นรายคู่ จะวิเคราะห์ความแตกต่างนั้นเป็นรายคู่ด้วยวิธีเชฟเฟ (Scheffe Method) สำหรับข้อมูลเชิงคุณภาพใช้วิธีวิเคราะห์เนื้อหา และประชุมระดมความคิดเห็นของผู้ทรงคุณวุฒิ 10 คน เพื่อสรุปแนวทางการพัฒนาการมีส่วนร่วมของชุมชนในการ จัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ผลการวิจัยพบว่า 1.ด้านศักยภาพความพร้อมของอำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน ต่อการเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ พบว่า มีประเด็นที่อยู่ในระดับมาก ได้แก่ ด้านสินค้าและของที่ระลึก (X¯ = 2.69) ด้านสิ่งอำนวยความสะดวก (X¯ = 2.52) และด้านที่พัก (X¯ = 2.52) 2.ด้านแนวทางการจัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศที่ต้องการให้พัฒนามากที่สุด คือ การมีส่วนร่วมของประชาชน ในท้องถิ่น (X¯ = 2.99) และรองลงมา คือ ด้านการส่งเสริมการลงทุน (X¯ = 2.97)

3.ระดับการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ พบว่าอยู่ในระดับน้อยทุกด้าน ได้แก่ ด้านการตัดสินใจริเริ่มโครงการ (X¯ = 2.37) ด้านการวางแผน (X¯ = 2.17) และด้านการประเมินผล (X¯ = 2.32) ยกเว้นด้านปฏิบัติการอยู่ในระดับมาก (X¯ = 2.65) 4.เมื่อเปรียบเทียบการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศระหว่างเพศชายและเพศหญิง พบว่า ด้านการมีส่วนร่วมในขั้นตัดสินใจริเริ่มโครงการ มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 5.เมื่อเปรียบเทียบการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ระหว่าง กลุ่มอายุ วุฒิ การศึกษาที่สำเร็จสูงสุด กลุ่มอาชีพ และกลุ่มรายได้ พบว่าไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 6.การระดมความคิดเห็นของผู้ทรงคุณวุฒิได้แนวทางการพัฒนาการมีส่วนร่วมของชุมชนท่าวังผาในการ จัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศดังนี้ 1) การจัดเวทีแลกเปลี่ยนความรู้และแสดงความคิดเห็น 2) การจัดทำแผนโครงการ อนุรักษ์ทรัพยากรการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ 3) การสนับสนุนให้ประชาชนในท้องถิ่นร่วมกันจัดกิจกรรมการท่องเที่ยว 4) การจัดกิจกรรมการประชุมระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน ผู้นำชุมชนและประชาชนเพื่อสรุปผลการพัฒนาการ ท่องเที่ยว และหาแนวทางในการพัฒนาต่อไป