บทบาทของรัฐสภาไทยในการตรากฎหมาย : ศึกษากระบวนการ นิติบัญญัติไทยในยุคจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ (พ.ศ. 2500-2506)

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มุ่งศึกษาถึงบทบาทของรัฐสภาไทยในการตรากฎหมายในช่วงที่จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ เป็นผู้นำทางการเมือง โดยศึกษาบริบททางการเมือง เศรษฐกิจ สังคม ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ กระบวนการเสนอและพิจารณาพระราชบัญญัติที่ออกมาระหว่างพ.ศ. 2500-2506 เริ่มตั้งแต่สภาหมดวาระลง และจัดการเลือกตั้งทั่วไปในปี พ.ศ. 2500 จนถึงจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ถึงแก่อสัญญกรรมในวันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2506 ผลการศึกษาพบว่า สภาร่างรัฐธรรมนูญทำหน้าที่นิติบัญญัติระหว่าง พ.ศ. 2502-2506 ที่มีสมาชิกจากการแต่งตั้งทั้งหมดเป็นสภาที่อ่อนแอถูกครอบงำโดยฝ่ายบริหารเป็นเพียงตรายางคอยประทับร่างกฎหมายที่เสนอโดยฝ่ายบริหารเพื่อให้เกิดความชอบธรรมในการนำไปใช้ในการบริหารประเทศ ในช่วงนี้จึงตรากฎหมายออกมามากถึงปีละประมาณ 60 ฉบับคิดเป็น 2 เท่าของสภาผู้แทนราษฎรในช่วงปี พ.ศ. 2500-2501 และในการพิจารณากฎหมายมีการอภิปรายในเรื่องเนื้อหาสาระกฎหมายกันน้อย กฎหมายบางฉบับผ่านสภา 3 วาระรวด โดยไม่มีการอภิปรายแม้จะเปลี่ยนหลักการสำคัญ เช่น พระราชบัญญัติป่าสงวนแห่งชาติ พ.ศ. 2507 ในช่วงปี พ.ศ. 2500 มีนักการเมืองและข้าราชการทุจริตคอรัปชั่นกันมาก สภาได้ตราพระราชบัญญัติพิเศษปราบปรามคอรัปชั่น พ.ศ. 2500 และในธรรมนูญการปกครอง พ.ศ. 2502 ก็ได้นำหลักการแบ่งแยกการใช้อำนาจนิติบัญญัติและอำนาจบริหารออกจากกันเด็ดขาดมาใช้ โดยห้ามสมาชิกสภาเป็นนายกรัฐมนตรี มีกฎหมายเกี่ยวกับการบริหารราชการแผ่นดินถึง 43 ฉบับ ส่วนใหญ่บัญญัติให้รวมอำนาจการบริหารไว้ที่นายกรัฐมนตรี มีกฎหมายเกี่ยวกับการคลัง 68 ฉบับ ส่วนใหญ่เป็นกฎหมายเพิ่มภาษี เปลี่ยนการจัดตั้งงบประมาณมาร่วมไว้ที่ส่วนกลาง จัดตั้งสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติให้ริเริ่มจัดทำแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 1 จัดตั้งสภาการศึกษาและสภาการวิจัย ตรากฎหมายส่งเสริมการลงทุน ตรากฎหมายเกี่ยวกับการก่อสร้างปัจจัยโครงสร้างพ้นฐานมากถึง 64 ฉบับ ตราพระราชบัญญัติป่าสงวนแห่งชาติ พ.ศ. 2507 โดยใช้อำนาจรัฐมนตรีออกประกาศกระทรวงกำหนดเขตป่าสงวนแห่งชาติลงในแผนที่ได้โดยไม่ต้องเดินสำรวจพื้นที่จริง เพื่อให้ความสะดวกแก่เจ้าหน้าที่ผู้ปฎิบัติโดยไม่คำนึงถึงสิทธิของประชาชนที่อาศัยอยู่ก่อน ผลงานการตรากฎหมายในช่วงปี พ.ศ. 2500-2506 ส่วนใหญ่เพื่อตอบสนองความต้องการองส่วนราชการและตัวข้าราชการ ที่มุ่งเร่งรัดพัฒนาปัจจัยโครงสร้างพื้นฐานซึ่งถูกริเริ่มโดยกลุ่มข้าราชการและนักวิชาการเป็นผู้หยิบยื่นให้กับประชาชน กฎหมายมิได้เกิดจากการเชื่อมโยงและเสียงเรียกร้องของประชาชน