การสร้างอัตลักษณ์ในอัลบั้มภาพออนไลน์

Abstract

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อวิเคราะห์เนื้อหาในอัลบั้มภาพออนไลน์ เพื่อวิเคราห์อัตลักษณ์ของผู้สร้างอัลบั้มภาพออนไลน์ และเพื่อวิเคราะห์กระบวนการสร้างอัตลักษณ์มในอัลบั้มภาพออนไลน์ รวมถึงเพื่อค้นหาสาเหตุที่ก่อให้ปรากฎการณ์เกิดอัลบั้มภาพออนไลน์ ผลการวิจัยพบว่าเนื้อหาในอัตลักษณ์ออนไลน์ประกอบด้วยการใช้วจนภาษา และอวัจภาษา โดยเนื้อหาสามารถบ่งบอกอัตลักษณ์ของผู้สร้างอัลบั้มภาพออนไลน์ใน 4 มิติ ได้แก่ 1) อัตลักษณ์ทางเพศ ประกอบด้วยเพศ ตามคติชีววิทยา พบว่ามีแสดงอวัยวะต่าง ๆ ที่แสดงถึงความเป็นเพศชายและหญิง ในเพศวิถี พบว่ามีการแสดงออกถึงความสัมพันธ์ทางเพศอย่างโจ่งแจ้ง 2) อัตลักษณ์ทางบุคลิกภาพ แสดงถึงบุคลิกภาพอ่อนไหว น่ารัก สดใส และต้องการยอมรับ ต้องการมีความสัมพันธ์กับผู้อื่น แสดงออกทางเพศ หลงตัวเอง อารมณ์ขัน สนุกสนาน ก้าวร้าว และทันสมัย พบว่าโดยส่วนมาเป็นการแสดงอัตลักษณ์เชิงบวก 3) อัตลักษณ์ทางสถานภาพทางสังคมประกอบด้วยสถานภาพทางประชาศาสตร์ โดยแสดงออกถึงสถานภาพทางการศึกษามากที่สุด และสถานภาพทางความสัมพันธ์ทางสังคมพบความสัมพันธ์แบบเพื่อนมากที่สุด รองลงมาคือความสัพพันธ์แบบคู่รัก 4) อัตลักษณ์ทางรูปแบบการใช้ชีวิต แสดงถึงรูปแบบการใช้ชีวิต และความชอบของผู้สร้างอัลบั้มภาพออนไลน์ ได้แก่ ชอบท่องเที่ยว แฟนคลับ ชอบสัตว์เลี้ยง ฯลฯ โดยอัตลักษณ์ของผู้สร้างอัลบั้มภาพออนไลน์ทั้งหมดที่แสดงออกมีทั้งอัตลักษณ์ส่วนตัวและอัตลักษณ์ร่วม ซึ่งอัตลักษณ์ดังกล่าวเป็นอัตลักษณ์เสมือนที่มีลักษณะเพ้อฝันและปลอมแปลง กระบวนการสร้างอัตลักษณ์ประกอบด้วยขั้นตอนการตระหนักรู้ ขั้นตอนการสร้างอัลบั้มภาพออนไลน์ ขั้นตอนการเผยแพร่ตัวตน หรือภาพตัวแทน ขั้นตอนการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น และขั้นตอนการเปลี่ยนแปลงแก้ไข พบว่าในแต่ขั้นตอนให้ความหมายเกี่ยวกับอัตลักษณ์ของเจ้าของอัลบั้นภาพออนไลน์ และมักมีการคัดเลือกปรับแต่ง เพื่อนำเสนออัตลักษณ์ในด้านบวก เพื่อการดูดี และเป็นที่ยอมรับ หรือเพื่อวัตถุประสงค์ในการดึงดูดใจ โดยเทคโนโลยีได้เอื้ออำนวยแก่การสร้างอัตลักษณ์ในแต่ละขั้น และเป็นอำนาจในการบอกว่า “ฉันคือใคร?” ปัจจัยที่ก่อให้เกิดปรากฏการณ์อัลบั้มภาพออนไลน์ ประกอบด้วยสองปัจจัย คือ ปัจจัยทางด้านจิตวิทยา ได้แก่ ความต้องการผูกไมตรีกับผู้อื่น ความต้องการยอมรับ ความต้องการที่จะเล่น ความต้องการทางเพศ และความต้องการในการอ้างอิงตัวตน ความต้องการแสดงออก โดยความต้องการแสดงออกนั้นมีหลายระดับ ตั้งแต่ความต้องการแสดงตน เรียกร้องความสนใจ แสดงออกทางเพศ ไปจนถึงพฤติกรรมชอบอวดอวัยะเพศ พบว่า “พฤติกรรมชอบโชว์” เป็นปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดปรากฎการณ์อัลบั้มภาพออนไลน์ขึ้น ปัจจัยที่สอง ปัจจัยทางด้านเทคโนโลยี โดยเทคโนโลยีเอื้ออำนวยให้สามารถตนเองสู่สาธารณะ เล่าเรื่องตนเอง และสร้างสรรค์ตนเองได้อย่างอิสระ รวมถึงสามารถทดลองตัวตน และสามารถแปลงตัวตนได้ โดยสรุปกล่าวได้ว่าเทคโนโลยีเป็นอำนาจใหม่ในการ “สถาปนา” ตัวตน และในบริบททางอินเตอร์เนต การนำเสนออัตลักษณ์เป็นไปได้อย่างที่ตนเอง “ต้องการ” และ “บุคคลอื่น” มีอิทธิพลน้อยลง ทำให้สัดส่วนของ “I” ขึ้นมามีอิทธิพลเหนือ “I” เกิดปรากฏการณ์อำนาจเปลี่ยนมือ ซึ่งเป็นการกลับทฤษฎีของ ชาร์ล ฮอร์ตัน คูลี่