การศึกษารูปแบบการใช้ที่ดินชุมชนเมืองนครปฐม

Abstract

การใช้ที่ดินในแต่ละชุมชน ย่อมมีลักษณะแตกต่างกันไปตามสภาพแวดล้อมทางกายภาพเศรษฐกิจ และสังคมของแต่ละชุมชน ซึ่งมีวิวัฒนาการต่อเนื่องมาแต่อดีต และจะบ่งชี้ถึงแนวทางในอนาคตต่อไป โดยผสมผสานสอดคล้องกับแนวทางการพัฒนา และบทบาทของชุมชนนั้น ๆ วัตถุประสงค์ของวิทยานิพนธ์นี้มุ่งศึกษาคือ บทบาทและความสำคัญของชุมชนเมืองนครปฐม, สภาพของชุมชน และปัญหาที่เกิดขึ้น, ลักษณะการขยายตัวของชุมชน และรูปแบบการใช้ที่ดินที่เหมาะสมกับสภาพของชุมชนเมืองนครปฐม ในการศึกษา ได้ใช้ข้อมูลทุติยภูมิจากหน่วยงานของทางรายการเป็นหลัก ประกอบกับข้อมูลปฐมภูมิจากการสำรวจในพื้นที่ การวิเคราะห์ได้ประยุกต์ใช้ในเทคนิคต่าง ๆ ที่สำคัญ คือ Location Quotient ในการหาความเชี่ยวชาญด้านอุตสาหกรรมของจังหวัด และฐานเศรษฐกิจของชุมชน Geometric & Share Extrapolation ในการคาดคะเนประชากรในอนาคต, Threshold Analysis & Potential Surface Analysis ในการวิเคราะห์พื้นที่สำหรับการพัฒนา และ Goal Achievement Matrix ในการคัดเลือกทางเลือกของรูปแบบการใช้ที่ดิน จากการศึกษา ปรากฏผลดังนี้ จังหวัดนครปฐมมีบทบาทด้านการเกษตรกรรม การคมนาคมขนส่งทางบก และการรองรับการขยายตัวจากกรุงเทพฯ ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อชุมชนเมืองนครปฐมในฐานะที่เป็นชุมชนหลักของจังหวัด ชุมชนเมืองนครปฐมมีบทบาทหลักในการเป็นแหล่งพักอาศัย ศูนย์พาณิชยกรรมและการคมนาคมขนส่งระดับภาคและจังหวัด ส่วนบทบาทรอง ได้แก่ การเป็นแหล่งอุตสาหกรรมบริการ และอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับการเกษตร และการปศุสัตว์ ปัญหาการใช้ที่ดินนับเป็นปัญหาสำคัญที่เกิดขึ้นในชุมชน การขยายตัวของชุมชน จะมีขึ้นภายในเขตเทศบาล และกระจายออกไปโดยรอบเขตเทศบาล โดยมุ่งเข้าหาแนวถนนเพชรเกษม ศักยภาพของการใช้ที่ดินเพื่อพักอาศัย พาณิชยกรรม จะรวมกันอยู่ในเขตเทศบาลโดยรอบองค์พระปฐมเจดีย์ และกระจายออกไปโดยรอบ ส่วนอุตสาหกรรมจะอยู่ภายในบริเวณเขตเทศบาล และเส้นทางคมนาคมสายหลัก รูปแบบการใช้ที่ดินของชุมชนเมืองนครปฐมในปี พ.ศ. 2539 เพื่อรองรับประชากร108,172 คน ควรเป็นรูปแบบผสม (Combination) โดยเป็นการผสมผสานของรูปแบบการใช้ที่ดินในแบบ Mono-Centric, Poly Centric และ Ribbon Development การศึกษาดังกล่าว จะเป็นแนวทางในการพัฒนาด้านกายภาพของชุมชน การจัดทำผังเมืองรวม และฝังเฉพาะของชุมชนในโอกาสต่อไป โดยควรมีการศึกษาเพิ่มเติม และปรับปรุงในทุก ๆ ช่วง 5 ปี