การตรวจสอบภายในของธุรกิจเงินทุนหลักทรัพย์

Abstract

ธุรกิจเงินทุนและหลักทรัพย์ เป็นสถาบันการเงินที่มีความสำคัญมากประเภทหนึ่งในระบบเศรษฐกิจ ในอดีตมีธุรกิจเงินทุนและหลักทรัพย์ในประเทศจำนวนไม่น้อย ที่ประสบวิกฤตการณ์จนไม่อาจดำเนินธุรกิจต่อไปได้ ทั้งนี้ส่วนหนึ่งเป็นผลเนื่องมาจากการขาดการบริหารงานที่ดี ซึ่งผลที่เกิดขึ้นนี้ไม่เพียงจะกระทบต่อ ธุรกิจเอง แต่ยังมีผลกระทบถึงประชาชนผู้ฝากเงิน สถาบันการเงินอื่น และระบบเศรษฐกิจของประเทศด้วย ในปัจจุบันธุรกิจเงินทุนและหลักทรัพย์จะต้องดำเนินงานภายใต้ข้อกำหนดของพระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจเงินทุน ธุรกิจหลักทรัพย์ และธุรกิจเครดิตฟองซีอี พ.ศ. 2522 และพระราชกำหนดแก้ไขเพิ่ม เติมฯ พ.ศ. 2526 และ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2528 ตลอดจนประกาศของธนาคารแห่งประเทศไทย ธุรกิจเงินทุนและหลักทรัพย์จึงต้องทำการปรับปรุงการบริหารงานภายในให้มีการดำเนินงานที่มีประสิทธิภาพและมี การควบคุมภายในรัดกุมสอดคล้องกับข้อกำหนดดังกล่าวเพื่อบรรลุวัตถุประสงค์นี้ ฝ่ายบริหารควรนำการตรวจสอบภายในมาใช้ประโยชน์ในการควบคุมการดำเนินงาน ทั้งนี้เพราะผลที่ได้รับจะช่วยให้ฝ่ายบริหารได้ทราบถึงข้อบกพร่องในระบบงานและปัญหาที่เกิดขึ้น ซึ่งจะทำให้สามารถดำเนินการปรับปรุงให้มีระบบการ ควบคุมภายในที่รัดกุมและสามารถแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นได้ตรงตามข้อเท็จจริงและทันต่อเหตุการณ์ยิ่งขึ้น แนวการตรวจสอบภายในของธุรกิจเงินทุนและหลักทรัพย์ ควรเน้นในส่วนของการดำเนินงานที่มีความ สำคัญต่อธุรกิจในแต่ละเรื่องกล่าวคือ - เงินกู้ยืมและดอกเบี้ยจ่าย ตรวจสอบการดำเนินงานเกี่ยวกับเงินกู้ยืมโดยการออกตั๋วสัญญาใช้เงิน รวมถึงการตรวจสอบเกี่ยวกับเงินกู้ยืมอื่น คือ เงินเบิกเกินบัญชี เงินกู้โดยมีสัญญาการขายลดตั๋วเงิน และการ ขายพันธบัตรภายใต้สัญญารับซื้อคืน ตลอดจนการตรวจสอบดอกเบี้ยและส่วนลดจ่ายที่เกี่ยวข้อง - เงินให้กู้ยืมและดอกเบี้ยรับ ตรวจสอบและประเมินผลการดำเนินงานเกี่ยวกับการให้เช่าซื้อ เงินให้ กู้โดยสัญญาและการรับซื้อลดตั๋วเงิน ตลอดจนรายได้ดอกเบี้ยและส่วนลดรับ -การซื้อขายหลักทรัพย์ ตรวจสอบและประเมินผลการดำเนินงานเกี่ยวกับการซื้อขายหลักทรัพย์ของ ลูกค้า และการให้กู้ยืมเพื่อซื้อหลักทรัพย์แก่ลูกค้า รวมถึงการตรวจสอบเงินลงทุนในหลักทรัพย์ของกิจการ นอกจากนี้ แนวการตรวจสอบภายในควรรวมถึงการตรวจสอบเกี่ยวกับเงินสด สินทรัพย์ถาวร เงินเดือน และค่าแรง รายได้และค่าใช้จ่าย สินทรัพย์อื่นและหนี้สินอื่น และส่วนของผู้ถือหุ้น ทั้งนี้เพื่อประเมินผลการ ดำเนินงานในแต่ละเรื่องดังกล่าวให้เป็นไปตามนโยบายและระเบียบปฏิบัติของกิจการตลอดจนการปฏิบัติตาม กำหนดของกฎหมายที่เกี่ยวข้องโดยเคร่งครัดด้วย การตรวจสอบภายในที่จะให้ผลสำเร็จตามความมุ่งหมายนั้น จะต้องขึ้นอยู่กับปัจจัยต่าง ๆ ที่สำคัญหลายประการด้วยกัน ประการแรกคือ การสนับสนุนจากฝ่ายบริหาร ซึ่งควรให้ความสำคัญแก่หน่วยงาน ตรวจสอบภายในมากพอสมควร เพื่อให้หน่วยงานตรวจสอบภายในมีอำนาจหน้าที่และความเป็นอิสระที่พอเพียงแก่การดำเนินการเพื่อบรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ฝ่ายบริหารได้กำหนดไว้อย่างมีประสิทธิภาพ ประการที่สอง การกำหนดสภานภาพของหน่วยงานตรวจสอบภายในในองค์การ ควรให้อยู่ในระดับที่สามารถดำเนิน งานได้อย่างมีอิสระพอเพียง ทั้งนี้เพื่อให้หน่วยงานตรวจสอบภายในสามารถเสนอข้อเท็จจริง และให้ข้อเสนอ แนะต่าง ๆ ที่ก่อประโยชน์ต่อการปรับปรุงระบบงานภายในองค์การได้เต็มที่ ประการสุดท้าย ควรกำหนดหน้า ที่รับผิดชอบของผู้ตรวจสอบภายในแต่ละระดับให้ชัดเจน เพื่อให้ผู้ตรวจสอบภายในทุกคนมีความเข้าใจในขอบเขตและอำนาจหน้าที่รับผิดชอบที่ได้รับมอบหมายได้เป็นอย่างดี ซึ่งจะส่งผลให้มีการปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ได้เสนอแนวการตรวจสอบภายในสำหรับธุรกิจเงินทุนและหลักทรัพย์โดยทั่วไป ซึ่งผู้ ศึกษาจะสามารถนำไปใช้ประกอบการพิจารณากำหนดวิธีการตรวจสอบภายในสำหรับแต่ละองค์การได้อย่าง เหมาะสมต่อไป