แนวทางในการกำหนดค่าทดแทนที่เหมาะสมสำหรับการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาถึงกระบวนการเวนคืนอสังหา ริมทรัพย์ของไทยตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2530 กฎหมายว่าด้วยการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ในประเทศฝรั่งเศส อังกฤษ และเยอรมัน และศึกษาถึงการวินิจฉัยชี้ขาดข้อพิพาทของศาลยุติธรรมและศาลปกครองในเรื่องระยะเวลาในการฟ้องคดี หลักกฎหมายและเหตุผลในการกำหนดค่าทดแทน และอำนาจในการวินิจฉัยหรือพิพากษา จากนั้นจึงนำสิ่งที่ศึกษามาเปรียบเทียบเพื่อหาแนวทางในการกำหนดค่าทดแทนที่เหมาะสมต่อไป จากการศึกษาพบว่าปัญหาของประเทศไทยที่ทำให้ผู้ถูกเวนคืนไม่พอใจในจำนวนค่าทดแทนที่ได้รับเกิดจากการไม่เปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการเวนคืนและการกำหนดเงินค่าทดแทน หลักเกณฑ์ที่นำมาใช้ในการกำหนดค่าทดแทนยังมีความไม่ชัดเจนเพียงพอ และองค์กรที่มีหน้าที่กำหนดเงินค่าทดแทนไม่ได้รับการยอมรับว่าเป็นองค์กรที่มีความเชี่ยวชาญในการประเมินมูลค่าของ อสังหาริมทรัพย์ในประเทศฝรั่งเศสมีการเปิดโอกาลให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการเวนคืน มีตุลาการที่มีความเชี่ยวชาญด้านตลาดอสังหา ริมทรัพย์มาทำหน้าที่กำหนดค่าทดแทน ประเทศอังกฤษมีผู้ที่มีความเชี่ยวชาญในการประเมินราคาทรัพย์สินมาเป็นผู้กำหนดค่าทดแทน ประเทศเยอรมันมีการจ่ายค่าทดแทนในรูปของที่ดิน ส่วนการวินิจฉัยชี้ขาดข้อพิพาทของศาลปกครองเป็นไปในแนวทางที่เป็นประโยชน์แก่ผู้ถูกเวนคืนมากกว่าของศาลยุติธรรม ดังนั้น จึงควรมีการปรับปรุงกฎหมายเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ของไทย โดยพิจารณาหาแนวทางที่จะทำให้หลักเกณฑ์ในการกำหนดค่าทดแทนให้มีความชัดเจนมากขึ้น เปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการเวนคืนและการกำหนดค่าทดแทน ให้ผู้เชี่ยวชาญในด้านการประเมินราคาทรัพย์สินเป็นผู้กำหนดค่าทดแทน และให้มีการจ่ายค่าทดแทนในรูปของที่ดินได้ด้วย ตลอดจนมีการศึกษาถึงกระบวนการวินิจฉัยชี้ขาดข้อพิพาทเกี่ยวกับการกำหนดค่าทดแทนของศาลเวนคืนของประเทศฝรั่งเศสโดยละเอียดเพื่อนำมาปรับปรุงระบบวิธีพิจารณาคดีของไทยให้มีความสะดวกรวดเร็วยิ่งขึ้น เพื่อให้เกิดความเป็นธรรมต่อผู้ถูกเวนคืนและลังคมโดยรวมต่อไป