แนวทางการวางแผนพัฒนาเมืองชายแดน : กรณีศึกษา ห้วยโก๋น จังหวัดน่าน

Abstract

การศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอแนะแนวทางการวางแผนพัฒนาพื้นที่ขายแคนห้วยโก๋นาให้มีความพร้อมในการทำหน้าที่เป็นประตูการค้า และช่องทางเชื่อมโยงความสัมพันธ์กับประเทศเพื่อนบ้าน เพื่อให้พื้นที่เกิดการพัฒนาได้เต็มตามศักยภาพ และสอดคล้องกับนโยบายการพัฒนาประเทศ จากการศึกษาพบว่า ห้วยโก๋นเป็นพื้นที่ชายแดนที่มีความใกล้ชิดทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม กับสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับเมืองหลวงพระบางและเมืองปากแบ่งริมแม่น้ำโขง ห้วยโก๋น อยู่ด้านเหนือของจังหวัดน่าน มีบทบาทเป็นจุดเชื่อมโยงทางด้านการค้า การลงทุน การท่องเที่ยวระหว่างประเทศ ไทยและประเทศเพื่อนบ้าน โดยมีความได้เปรียบในด้านที่ตั้ง ที่สามารถเชื่อมโยงแหล่งผลิตแหล่งทรัพยากร กับพื้นที่ภายในและนอกประเทศ ผ่านโครงข่ายการคมนาคมทางบก ซึ่งสามารถติดต่อเชื่อมโยงกับพื้นที่ลาวดอนเหนือ จีนตอนใต้ และ เวียดนามตอนเหนือ นอกจากนี้ยังมีสภาพแวดล้อม'ในทางบวกอื่น ๆ ที่จะอำนวยให้กับการพัฒนาในอนาคต ได้แก่ สถานการณ์ชายแดนและการเมืองระหว่างประเทศ ที่สงบและกระตือรือร้นต่อการพัฒนา โดยรัฐบาลของทั้งสองประเทศมี นโยบายส่งเสรมการน้าร่วมกัน และความคล้ายคลึงทางสังคมและวัฒนธรรม เป็นพื้นฐานที่สร้างความสัมพันธ์ด้านการค้า และการท่องเที่ยวให้เติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว และจากการที่ห้วยโก๋นเป็นพื้นที่ชายแดน ที่อยู่ในโครงการพัฒนาเมืองชายแดนของรัฐบาลในแผน ฯ 8 ซึ่งมีความสำคัญ คือ เป็นเมืองหน้าด่านและประตูการค้าของไทย จึงทำให้ห้วยโก๋นจะได้รับประโยชน์จากการเร่งรัดพัฒนาด้านโครงสร้างพื้นฐานในพื้นที่ ซึ่งจะดึงดูดให้เอกชนเข้ามาลงทุนประกอบกิจการในพื้นที่เป็นจำนวนมาก เป็นการสร้างงานและโอกาสทางเศรษฐกิจอื่น ๆ รวมถึงการยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่ในที่สุด อย่างไรก็ตามพื้นที่ชายแดนห้วยโก๋นยังมีข้อจำกัดในการพัฒนาด้านกายภาพ เนื่องจากพื้นที่ที่เป็นเทือกเขาสลับซับซ้อนอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ตลอดจนกำลังความสามารถชองสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ทางเศรษฐกิจที่จะพัฒนา พื้นที่ชายแดนเชื่อมต่อกับห้วยโก๋นยังมีค่อนข้างต่ำ จากศักยภาพในการพัฒนาด้านการค้าชายแดนและการท่องเที่ยวของห้วยโก๋น ในการศึกษาครั้งนี้ จึงได้เสนอ แนวทางการพัฒนาพื้นที่ชายแดน โดยวางแผนให้พื้นที่มีความพร้อมในสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ เพื่อรองรับการพัฒนา ในอนาคตสามารถทำหน้าที่เป็นประตูการค้าที่สมบูรณ์ และส่งเสริมการท่องเที่ยวของจังหวัดเชื่อมโยงกับเมืองหลวงพระบาง ในขณะเดียวกันต้องพัฒนาโครงข่ายชุมชนเมืองในบริเวณใกล้เคียง เชื่อมโยงกับโครงข่ายเมืองของจังหวัดอย่างเป็นระบบ และให้ประชาชนในพื้นที่สามารถปรับตัวเข้าร่วมในกระบวนการพัฒนาของรัฐ เพื่อให้ได้รับประโยชน์จากการพัฒนาเต็มที่ตามศักยภาพ ดังนั้นแนวทางการพัฒนาจึงเป็นการวางผังพื้นที่บริเวณด่านและชุมชนไปพร้อม ๆ เพื่อให้เกิดการพัฒนา เชื่อมโยงระหว่างด่านชายแดนชุมชนที่จะเกิดขึ้นใหม่และชุมชนเดิมได้อย่างมีประสิทธิภาพและเกิดความสมดุล ทั้งนี้ได้คำนึงถึงผลกระทบต่อทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมในพื้นที่ ซึ่งเป็นป่าต้นนี้าลำธารที่สำคัญของประเทศทั้งสอง