รูปแบบและโครงสร้างของหน่วยงานบริหารและจัดการความหลากหลายทางชีวภาพในประเทศไทย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงรูปแบบของหน่วยงานที่เหมาะสมสำหรับการจัดการทรัพยากรชีวภาพและศึกษาถึงความเป็นไปได้ตลอดจนผลที่อาจจะเกิดขึ้นจากการใช้หน่วยงานกลางสำหรับการจัดการทรัพยากรชีวภาพในประเทศไทย ผลการวิจัยพบว่า เนื่องจากประเทศไทยได้ลงนามรับรองอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพและ จากการเล็งเห็นประโยชน์และคุณค่าของความหลากหลายทางชีวภาพซึ่งมีอยู่มากมายในประเทศไทย แต่นับวันลดน้อยลงตามลำดับ หากประเทศไทยได้เป็นภาคีสมาชิกอนุสัญญาฉบับนี้จะต้องมีหน่วยงานที่เข้ามารองรับกิจกรรมต่างๆ ตาม พันธกรณีของอนุสัญญาฉบับนี้ ซึ่งในทางปฏิบัติของประเทศไทยในปัจจุบันนี้มีหน่วยงานของรัฐที่ดูแลในเรื่องของความหลากหลายทางชีวภาพที่แตกต่างกันออกไปเฉพาะหน่วยงานของตน เช่น กรมป่าไม้, กรมวิชาการเกษตร, กรมประมง และกรมปศุสัตว์ เป็นต้น จึงทำให้เกิดความไม่เป็นเอกภาพในหน่วยงานที่รับผิดชอบในทรัพยากรชีวภาพที่มีอยู่อย่างกระจัดกระจายไม่รวมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันขึ้น จากสภาพปัญหาดังกล่าวทำให้มีการตระหนักถึงความจำเป็นเร่งด่วนที่ จะต้องดำเนินการที่จะต้องมีการกำหนดแนวนโยบายและเป้าหมายที่ชัดเจน ในการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์ความหลากหลายทางชีวภาพเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของหน่วยงานที่จะเข้ามาดูแลและจัดการทรัพยากรชีวภาพให้สอดคล้องตามพันธกรณีที่กำหนดไว้ในอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพฉบับนี้ ปัจจุบันแม้ว่ารัฐบาลได้ใช้มาตรการเพื่อรองรับกับปัญหาที่เกิดขึ้นโดยการบัญญัติร่างระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์ความหลากหลายทางชีวภาพ พ.ศ. ขึ้น ซึ่งร่างระเบียบฉบับดังกล่าวได้กำหนด'จัดตั้งศูนย์ความหลากหลายทางชีวภาพก็ตาม แต่ก็ยังไม่สามารถนำไปสู่ภาคปฏิบัติได้อย่างมีประสิทธิภาพได้ จากสภาพปัญหานี้เองผู้วิจัยจึงเสนอแนะว่า แนวทางของหน่วยงานที่เข้ามาบริหารและจัดการความหลากหลายทางชีวภาพในประเทศไทยนั้น ควรจะแก้ไขกฎหมายของการเกิดขึ้นของศูนย์ความหลากหลายทางชีวภาพแห่งชาติ ตามที่กำหนดในร่างระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์ความหลากหลายทางชีวภาพ หรือกำหนดให้มีหน่วยงานกลางเกิดขึ้นภายใต้สังกัดสำนักนายกรัฐมนตรีโดยมีคณะกรรมการนโยบายหรือระเบียบการจัดการ และการบริหารด้านความหลากหลายทางชีวภาพ กำหนดแนวนโยบายและแผนการดำเนินการจัดการความหลากหลายทางชีวภาพให้สอดคล้องกับพันธกรณีตามอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ และมีคณะกรรมการบริหารหน่วยงานกลางเป็นผู้ปฏิบัติงานตามแนวนโยบายที่ถูกกำหนดไว้ เพื่อนำไปสู่การปฏิบัติให้เป็นไปในทิศทางเดียวกันและ เชื่อมโยงกันอย่างเป็นระบบและมีประสิทธิภาพ