การศึกษาโครงข่ายการขนส่งที่มีอิทธิพลต่อการเจริญเติบโต ของเทศบาลเมืองสระบุรี

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายหลักของการศึกษาเพื่อปรับปรุงให้เทศบาลเมืองสระบุรีเป็นชุมชนศูนย์กลาง ในการให้บริการด้านการค้า-บริการ และที่อยู่อาศัยสำหรับรองรับการเติบโตจากการพัฒนาภาคอุตสาหกรรม ซึ่งเกิดขึ้นตามแผนพัฒนาภาคกลางตอนบนผลการวิเคราะห์สรุปว่า เทศบาลเมืองสระบุรีเป็นชุมทางเชื่อมโยงการขนส่งทางบกระหว่างภาคเหนือตะวันออกเฉียงเหนือ กรุงเทพฯ และมีศักยภาพที่สามารถพัฒนาเชื่อมโยงกับพื้นที่พัฒนาชายฝั่งทะเลตะวันออก และอินโดจีนได้ นอกจากนี้พื้นที่ภายในรัศมีประมาณ 30 กิโลเมตร ยังมีแหล่งอุตสาหกรรมที่กำลังขยายตัวอย่างรวดเร็วตั้งอยู่ สภาพการเติบโตทางกายภาพของเทศบาลเมืองสระบุรีนั้นเกิดจากความได้เปรียบในทำเลที่ตั้ง และ สภาพการใช้ที่ดินเติบโตไปตามโครงข่ายถนนมากที่สุด โดยมีพื้นที่ปลูกสร้างขยายไปตามถนนสายหลักสำคัญซึ่ง ได้แก่ ถนนพหลโยธินที่มีอิทธิพลต่อการเติบโตของเมืองมากที่สุด รองลงมาคือ ถนนสุดบรรทัด พิชัยรณรงค์ สงคราม มิตรภาพ และทางเลี่ยงเมือง ส่วนราคาที่ดินพบว่ามีความสัมพันธ์กับโครงข่ายถนน และยังพบว่า ธุรกิจการค้าของเมืองขยายตัวอย่างรวดเร็ว กิจกรรมทางเศรษฐกิจสมัยใหม่ อย่างเช่น ห้างสรรพสินค้า โรงแรม ธนาคาร สถาบันการเงิน และการประกันภัย เป็นต้น โดยพบว่ากิจการเหล่านี้เติบโตควบคู่ไปกับการขยายตัวของอุตสาหกรรม โครงสร้างพื้นฐาน การขนส่ง และรายได้ของประชากรในจังหวัด ซึ้งการเติบโตของเมืองดังกล่าว ก่อให้เกิดแรงดึงดูดประชากรต่างถิ่นอพยพให้เข้ามาตั้งถิ่นฐานในเขตเทศบาลเมืองสระบุรีและบริเวณที่สามารถเชื่อมโยงกับย่านอุตสาหกรรมได้สะดวก ทำให้มีประชากรเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา

ในการศึกษานี้ ได้เสนอข้อแนะนำไว้ 3 ระดับคือ ระดับภาค เสนอให้มีการตัดเส้นทางรถยนต์เชื่อมโยง ระหว่างสระบุรีกับพื้นที่พัฒนาชายฝั่งทะเลตะวันออกโดยตรง และเร่งรัดการพัฒนาเส้นทางในแนวตะวันออก-ตะวันตกของภาคกลางตอนบนเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการเชื่อมโยงตามนโยบายของรัฐ และระดับจังหวัด เสนอแนะให้มีการปรับปรุงตัดเส้นทางถนนเชื่อมโยงระหว่างชุมชนสำคัญต่าง ๆ ที่อยู่รอบเทศบาลเมืองสระบุรีให้สามารถติดต่อกันได้โดยตรง ซึ่งจะช่วยหลีกเลี่ยงการเชื่อมโยงผ่านเทศบาลเมืองสระบุรี พร้อมกับเสนอแนะให้มีการพัฒนาระบบขนส่งมวลชนรับส่งผู้โดยสารทั้งทางรถยนต์ รถไฟ และทางน้ำจากย่านชุมชนรอบนอกและย่านอุตสาหกรรมที่เข้ามาใช้บริการในเทศบาลเมืองสระบุรี และในระดับเมือง เสนอแนะให้มีการตัดเส้นทางใหม่ ๆ และพัฒนาบริการสาธารณะเข้าไปสู่บริเวณที่ว่างที่อยู่ในเขตเทศบาลเพื่อเป็นการชี้นำให้เกิดการพัฒนาที่ว่างดัง กล่าว และเสนอผังชี้นำการใช้ที่ดินของชุมชนเมืองสระบุรีเพื่อให้รองรับประชากรและกิจกรรมต่าง ๆ ที่เพิ่มขึ้น และเสนอแนะให้มีศูนย์กลางย่อย 2 แห่ง สำหรับรองรับการบริการให้แก่ประชากรชานเมืองและชุมชนรอบนอก เพื่อมีหน้าที่ในการแบ่งเบาภาระแก่ย่านใจกลางเมืองในอนาคต พร้อมทั้งเสนอแนะมาตรการควบคุมสภาพการใช้ ที่ดินเพื่อป้องกันปัญหาสิ่งแวดล้อมที่จะเกิดขึ้น จึงคาดว่าข้อเสนอแนะดังกล่าวจะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาเทศบาลเมืองสระบุรีได้อย่างยั่งยืนตลอดไป